Wirus hMPV – co o nim wiemy?

W ostatnich miesiącach 2024 roku odnotowano w Chinach istotny wzrost zakażeń wirusem hMPV wywołującym objawy grypopodobne. Przypadki infekcji spowodowanej tym wirusem pojawiły się również w styczniu 2025 r. w Europie. Czy mamy podstawy, aby obawiać się kolejnej pandemii? Czym jest wirus hMPV, jak się rozprzestrzenia, kto jest najbardziej narażony na zakażenie? Artykuł przybliża wiedzę na temat wirusa, o którym ostatnio głośno.

Spis treści:

1. Czym jest wirus hMPV?
2. Kiedy dochodzi do zakażenia wirusem hMPV?
3. Kto jest najbardziej narażony na infekcję hMPV?
4. Jak dochodzi do zakażenia wirusem hMPV?
5. Objawy zakażena wirusem hMPV
6. Wykrywanie zakażenia hMPV
7. Leczenie zakażeń hMPV
8. Profilaktyka zakażeń hMPV
9. Czy grozi nam pandemia wywołana przez hMPV?
10. hMPV – podsumowanie

Czym jest wirus hMPV?

Wirus hMPV (ang. Human Metapneumovirus) został wyizolowany po raz pierwszy w 2001 roku w Holandii z wydzieliny dróg oddechowych małych dzieci (< 5 r.ż.), u których wystąpiły objawy infekcji.

Próbki do badania pochodziły z kolekcji zbieranej przez 20 lat, co wskazuje na to, że wirus krążył w populacji ludzkiej dużo wcześniej i dopiero zastosowanie technik molekularnych umożliwiło jego wykrycie. Od tego czasu, dzięki wprowadzeniu testów genetycznych, obecność wirusa wykazano na całym świecie. Pierwszy przypadek zakażenia ludzkim metapneumowirusem w Polsce odnotowano w roku 2004.

hMPV jest wirusem otoczkowym, jego materiał genetyczny stanowi pojedyncza, ujemnie spolaryzowana nić RNA (ang. ribonucleic acid) kodująca białka strukturalne i funkcjonalne.

Na podstawie budowy genomu zaklasyfikowano wirusa do rodziny Pneumoviridae, którą reprezentuje również wirus RSV (ang. Respiratory Syncytial Virus). Ludzki metapneumowirus posiada także wiele cech wspólnych z należącymi do Paramyxoviridae wirusami paragrypy.

Kiedy dochodzi do zakażenia wirusem hMPV?

Zakażenia wirusem hMPV charakteryzuje sezonowość. W strefie klimatu umiarkowanego około 70-80% zakażeń odnotowuje się zimą i wczesną wiosną (od grudnia do marca), w pozostałych miesiącach zakażenia wykrywane są znacznie rzadziej.

Szczyt zachorowań częściowo pokrywa się z okresem nasilonych infekcji wywoływanych przez wirusy RSV, grypy i inne wirusy zakażające drogi oddechowe. Współistnienie w czasie wzmożonych infekcji oddechowych różnych wirusów utrudnia diagnozowanie choroby i może być przyczyną występowania zakażeń mieszanych (koinfekcji).

>> Przeczytaj też: Sezonowe zakażenia układu oddechowego – ostre zakażenia górnych dróg oddechowych

Kto jest najbardziej narażony na infekcję hMPV?

Zakażenia wirusem hMPV mogą występować u ludzi niezależnie od wieku i płci. Najbardziej podatne na infekcje są dzieci poniżej 5 r.ż. (szczególnie wcześniaki, noworodki, niemowlęta).

Jednak wirus może być również problemem dla osób starszych oraz pacjentów z obniżoną odpornością i chorobami współistniejącymi ze względu na cięższy przebieg choroby.

Wyniki badań serologicznych w kierunku swoistych przeciwciał przeprowadzane w celach epidemiologicznych pokazują, że zakażeniu hMPV ulegają prawie wszystkie dzieci poniżej piątego roku życia.

Powtarzające się w ciągu życia infekcje dowodzą, że odporność po chorobie jest przejściowa. Hospitalizacja z powodu zakażenia hMPV dotyczy ok. 5-10% dzieci z ostrym zakażeniem dróg oddechowych i jest najczęstsza u niemowląt w wieku 6-12 miesięcy. Zakażenie u dorosłych ma zazwyczaj łagodny przebieg.

>> To może Cię zainteresować: Infekcje – reakcja organizmu na zakażenie

Jak dochodzi do zakażenia wirusem hMPV?

Źródłem ludzkich metapneumowirusów są osoby zakażone. Do rozprzestrzenia się wirusów dochodzi:

• drogą kropelkową (główna droga szerzenia) podczas mówienia, kasłania, kichania,
• poprzez bliski kontakt z osobą zakażoną (np. ściskanie dłoni, całowanie, przytulanie),
• drogą pośrednią poprzez dotykanie skażonych powierzchni (przenoszenie wirusów na dłoniach w okolice nosa, oczu, ust).

Zakażeniom sprzyja przebywanie w dużych skupiskach ludzkich (przedszkola, szkoły, transport publiczny, domy opieki) oraz brak dbałości o dezynfekcję powierzchni w otoczeniu chorego i przestrzeni publicznej.

Objawy zakażenia wirusem hMPV

Zakażenie wirusem hMPV przypomina inne infekcje dróg oddechowych wywoływane przez wirusy. U osób dorosłych bez chorób współistniejących przebieg choroby może być bezobjawowy lub skąpoobjawowy.

Objawy kliniczne wynikają zazwyczaj z zakażenia górnych dróg oddechowych, dużo rzadziej dochodzi do zajęcia dolnych dróg oddechowych. Czas inkubacji choroby wynosi średnio od 3 do 6 dni.

Objawy zakażenia górnych dróg oddechowych wirusem hMPV:

• gorączka (37,5°C do 39°C),
• katar,
• kaszel,
• zapalenie gardła,
• zapalenie ucha środkowego,
• rzadko zapalenie spojówek.

U większości osób choroba ma łagodny przebieg i kończy się bez komplikacji po upływie 7-10 dni.

U osób z grupy ryzyka może dojść do rozwinięcia zakażenia na dolne drogi oddechowe, co może powodować:

• zapalenie oskrzelików,
• zapalenie oskrzeli,
• zapalenie płuc,
• świszczenie oddechowe.

Wykazano, że zakażenia metapneumowirusem powoduje zaostrzenie astmy i POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc).

Przeczytaj:

>> Ostre zapalenie ucha środkowego u dzieci – jeden z najczęstszych problemów małych dzieci

>> Zapalenie spojówek u dzieci. Objawy, przyczyny, diagnostyka, leczenie

Wykrywanie zakażenia hMPV

Potwierdzenie zakażenia ludzkim metapneumowirusem na podstawie objawów klinicznych nie jest możliwe. Wykrycie infekcji wymaga wykonania badań laboratoryjnych. Materiałem do badania jest wydzielina z dróg oddechowych (wymaz z nosa, gardła, nosogardzieli, plwocina, aspirat).

W diagnozowaniu zakażeń hMPV stosowane są dwa rodzaje testów:

• badania molekularne – umożliwiają wykrycie genomu wirusa, metoda RT PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy z odwrotną transkryptazą) jest bardzo czuła i swoista, dostępne są testy wykrywające wyłącznie wirusa hMPV oraz testy panelowe wykrywające różne drobnoustroje odpowiedzialne za zakażenia układu oddechowego
• testy antygenowe – są to szybkie testy wykrywające białka wirusa w czasie kilkunastu minut, dostępne są combo testy, obejmujące wykrywanie w jednym badaniu różnych wirusów oddechowych.

W Polsce diagnostyka laboratoryjna w kierunku hMPV nie jest prowadzona rutynowo, a zakażenia nie podlegają nadzorowi epidemiologicznemu i zgłaszaniu do stacji sanitarno-epidemiologicznej. Testy potwierdzające zakażenie dostępne są w wybranych placówkach.

Leczenie zakażeń hMPV

W chwili obecnej nie ma żadnego celowanego leczenia infekcji wywołanej przez ludzkiego metapneumowirusa. Stosowana jest terapia objawowa obejmująca:

• nawadnianie,
• odpoczynek,
• leki przeciwgorączkowe,
• leki przeciwbólowe.

U pacjentów poddanych hospitalizacji stosowana jest tlenoterapia, dożylne podawanie płynów i leczenie przeciwzapalne.

>> Zobacz: Co jeść by wzmocnić odporność? Zasady zdrowego żywienia

Profilaktyka zakażeń hMPV

Nie istnieje swoista profilaktyka zakażeń hMPV – brak jest szczepionki przeciwko wirusowi.

Zapobieganiu infekcjom sprzyja:

• unikanie przebywania w dużych skupiskach ludzi w sezonie wzmożonych zachorowań (stosowanie maseczek w przypadku konieczności przebywania w takim środowisku),
• izolacja chorych (unikanie kontaktu z osobą zakażoną),
• unikanie dotykania oczu, nosa i ust nieumytymi rękami,
• mycie i dezynfekcja rąk,
• unikanie kontaktu z potencjalnie skażonymi powierzchniami,
• dezynfekcja powierzchni w otoczeniu chorego lub przestrzeni publicznej (klamki, zabawki, poręcze itp.).

>> Przeczytaj: Higiena rąk – jak skutecznie myć ręce?

Czy grozi nam pandemia wywołana przez hMPV?

Ludzki metapneumowirus postrzegany jest jako drobnoustrój nie posiadający potencjału pandemicznego. Zwiększona liczba przypadków zakażeń hMPV wynika z sezonowego wzrostu zachorowań oraz łatwiejszego dostępu do ich wykrywania – do niedawna diagnostyka laboratoryjna ograniczona była do laboratoriów referencyjnych.

hMPV – podsumowanie

• Wirus hMPV krąży w populacji ludzkiej od wielu lat.
• Jest przyczyną sezonowych zakażeń układu oddechowego.
• Szczyt zachorowań przypada na miesiące zimowe i wczesną wiosnę.
• Najbardziej podatne na infekcje hMPV są dzieci do lat 5, osoby starsze i osoby z obniżoną odpornością.
• U większość osób zakażenie przebiega łagodnie, bez komplikacji.
• Potwierdzenie infekcji wymaga wykonania badania laboratoryjnego.
• Nie ma swoistej profilaktyki i celowanego leczenia zakażeń wirusem hMPV.
• Wirus hMPV ma mały potencjał pandemiczny.

---

Piśmiennictwo

1. Panasik A., Pancer K. Zakażenia metapneumowirusem człowieka (hMPV) u małych dzieci. PRZEGL EPIDEMIOL 2009; 63: 371 – 376. 
2. „Increase in respiratory infections in China” European Centre for Disease Prevention and Control https://www.ecdc.europa.eu/en/news-events/increase-respiratory-infections-china (dostęp 28.01.2025 r.).
3. Jesse Papenburg  i inni „Comparison of Risk Factors for Human Metapneumovirus and Respiratory Syncytial Virus Disease Severity in Young Children” J Infect Dis. 2012 May 2;206(2):178–189.
4. CDC „About Human Metapneumovirus”  https://www.cdc.gov/human-metapneumovirus/about/index.html (dostęp 28.01.2025 r.).
5. Lenneke E.M.Haas i inni „Human metapneumovirus in adults”https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23299785/ (dostęp 29.01.2025 r.).
6. Swagatika Panda i inni „Human metapneumovirus: review of an important respiratory patogen”https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24841931/ (dostęp 28.01.2025 r.).