Analiza składu ciała – BIA bioelectrical impedance analysis – inaczej metoda bioimpedancji elektrycznej, jest coraz częściej stosowaną metodą służącą do oceny składu ciała. W ocenie nadwagi czy otyłości proste metody pozwalające jedynie na określenie, czy mamy do czynienia z nadmierną masą ciała, są już niewystarczające.
Dlatego bardzo ważne jest dobranie odpowiedniej metody jak BIA, pozwalającej dokładnie ocenić w organizmie człowieka zawartość – tkanki tłuszczowej, tkanki mięśniowej, wiscelarnej, czy ilość wody oraz wielu innych parametrów. Niniejszy artykuł zobrazuje, czym jest analiza składu ciała, jaki powinien być prawidłowy skład masy ciała człowieka?
Spis treści:
- Czym jest analiza składu ciała?
- Jaki powinien być prawidłowy skład ciała człowieka, jak czytać pomiary BMI?
- Jakich informacji dostarcza analiza składu ciała?
- Analiza składu ciała – jak się do niej przygotować?
- Analiza składu ciała – przeciwskazania
- Analiza składu ciała – podsumowanie
Czym jest analiza składu ciała?
Badanie analizy składu ciała metodą BIA opiera się na różnicy przewodzenia prądu w obszarach wodnym i tłuszczowym organizmu. Wykorzystuje się w nim pomiar impedancji, czyli rodzaju oporu elektrycznego tkanek, przez które przepuszczany jest prąd o niskim natężeniu.
Zarówno tkanka tłuszczowa, jak i woda zewnątrzkomórkowa posiadają opór czynnościowy. Reaktancja wynika głównie z pojemności elektrycznej błon komórkowych, jest natomiast typowa dla tkanek posiadających wysoką zawartość wody, działających jak kondensator.
Tkanka mięśniowa, kości i struktury zwierające znaczną ilość wody przewodzą więc prąd znacznie szybciej niż masa tłuszczowa zawierająca tylko 5-10% wody. Dlatego pomiar całkowitej impedancji pozwala nie tylko na ocenę zawartości wody w organizmie, ale także na szczegółowe określenie poszczególnych składowych masy ciała.
Jaki powinien być prawidłowy skład ciała człowieka, jak czytać pomiary BMI?
Badanie i interpretacja wyniku powinna być przeprowadzana przez doświadczoną osobę. Która potrafi analizować pomiary BMI oraz dobrać odpowiednie postępowanie zdrowotne.
Analiza składu ciała, normy – wyniki, jak czytać pomiary:
- Tkanka tłuszczowa – prawidłowy zakres to około 15-20% dla mężczyzn i 16-25% dla kobiet (wartości szacunkowe). Poziom tkanki tłuszczowej pomaga określić prawidłową wagę, nadwagę, otyłość lub niedożywienie. Otyłość jest wtedy, gdy poziom tkanki tłuszczowej przekroczy 30% masy ciała.
- Tkanka wiscelarna – otyłość brzuszna (stopień otłuszczenia narządów) prawidłowy wynik mieści się w widełkach od 1 do 12. Wynik powyżej normy, to sygnał, że narządy wewnętrzne są mocniej otłuszczone, co może sprzyjać rozwojowi wielu chorób.
- Masa mięśniowa – nie ma jednoznacznie określonych norm dla masy tkanki mięśniowej. Średnio powinna wynosić około 30% całkowitej masy ciała. Wartości jej obliczania dla mężczyzn i dla kobiet są dostosowane do ich aktywności fizycznej.
- Masa kostna – to około 12-13,5% masy ciała dorosłego człowieka. Niska masa kostna może świadczyć o demineralizacji kości i należy zwrócić uwagę na zapobieganie powstaniu osteoporozy.
- Zawartość wody w organizmie – prawidłowa jej ilość powinna mieścić się w przedziale 45-60% masy ciała. Zbyt niska zawartość wody może wskazywać na odwodnienie organizmu, natomiast zbyt wysoką zawartość wody w organizmie (co się rzadko zdarza) trzeba kontrolować, aby nie doprowadzić do wypłukania np. minerałów z organizmu lub przefiltrowania nerek.
Przeczytaj także:
>> Nadwaga a otyłość – czym się różnią? Klasyfikacja, leczenie i konsekwencje otyłości
>> Odwodnienie i nawodnienie organizmu – fakty i mity
Jakich informacji dostarcza analiza składu ciała?
Badania analizy składu ciała, urządzeniami BIA, szczegółowo pozwalają na ocenę procentową zawartości, następujących parametrów:
- wody,
- tkanki tłuszczowej,
- tkanki mięśniowej,
- tkanki kostnej,
oraz określa:
- zapotrzebowanie kaloryczne,
- podstawową przemianę materii,
- określenie wieku metabolicznego,
- rozmieszczenie płynów w przestrzeniach wodnych.
Metoda BIA jest bardzo dokładna i pozwala na uzyskanie informacji, które są przydatne w:
- leczeniu nadwagi i otyłości, zaburzeń metabolicznych, cukrzycy typu 2, insulinooporności, chorób sercowo-naczyniowych, nadciśnienia tętniczego oraz innych chorób cywilizacyjnych,
- układaniu diet oraz treningów nastawionych nie tylko na redukcję masy ciała, ale także wspomagających powrót do zdrowia.
>> Przeczytaj też: Cukrzyca epidemią XXI wieku
Analiza składu ciała – jak się do niej przygotować?
Wiarygodne wyniki uzyskuje się pod warunkiem odpowiedniego przygotowania pacjenta do badania i rzetelnego przeprowadzenia go zgodnie z zasadami właściwymi dla danego urządzenia.
Aby dokonać prawidłowej analizy składu ciała za pomocą bioimpedancji, należy się do tego odpowiednio przygotować:
- Pacjent musi być na czczo – jeżeli badanie jest wykonywane rano i pozwala na to stan zdrowia. Jeżeli badanie jest wykonywane w godzinach późniejszych należy zachować 3h przerwy od ostatniego posiłku, można pić tylko wodę niegazowaną.
- Wszelkie rzeczy metalowe muszą być usunięte, powyjmowane z kieszeni (fiszbiny w biustonoszu, telefon w kieszeni, klucze – przedmioty te zaburzają pracę urządzenia).
- W dniu badania oraz wieczorem w dniu poprzedzającym badanie nie uprawiać aktywności fizycznej, ani nie spożywać alkoholu.
Badanie bioimpedancji polega na tym, że na analizatorze stajemy bosymi stopami.
Analiza składu ciała – przeciwskazania
Przeciwskazaniem do wykonania analizy składu ciała są:
- wszczepiony u pacjenta rozrusznik serca,
- ciąża pacjentki – kobiety ciężarne nie mogą być poddane analizie składu ciała metodą bioimpedancji.
Analiza składu ciała – podsumowanie
Metoda BIA jest wiarygodną i skuteczną metodą oceny składu ciała zarówno u osób zdrowych, jak i obciążonych różnymi chorobami. Może być wykorzystywana w celu długotrwałego monitorowania skuteczności wdrażania zaplanowanego planu żywieniowego lub treningowego, szczególnie tych osób, u których określenie zawartości tkanki tłuszczowej lub wody w organizmie może być kluczowe dla osiągnięcia właściwych efektów terapeutycznych.
Należy pamiętać, że dokładność przeprowadzonej analizy zależy od prawidłowego przygotowania osoby badanej i rzetelności przeprowadzenia badania.
Bibliografia
- Lewitt A, Mądro E, Krupienicz A. Podstawy teoretyczne i zastosowania analizy impedancji bioelektrycznej (BIA) Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii 2007; 3 (4): 79. (dostęp 30.01.2025)
- Na czym polega badanie metodą impedancji bioelektrycznej? Dr n. med. Agnieszka Serafin, I Katedra i Klinika Kardiologii WUM, Warszawa. (dostęp 30.01.2025)
