Hipotonia, znana także jako niedociśnienie tętnicze, to stan, w którym ciśnienie skurczowe utrzymuje się poniżej 90 mm Hg, średnie ciśnienie tętnicze poniżej 60 mm Hg lub gdy następuje spadek tych wartości ciśnienia o ponad 40 mm Hg w odniesieniu do wartości typowych dla danego pacjenta. Chociaż w niektórych przypadkach jest to cecha indywidualna i nie powoduje problemów, u części pacjentów hipotonia może prowadzić do poważnych dolegliwości. Czy hipotensja jest groźna? Jakie są jej przyczyny, objawy i metody leczenia? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w naszym artykule.
Spis treści:
- Hipotonia: przyczyny niedociśnienia tętniczego
- Czy hipotonia jest groźna?
- Niedociśnienie: objawy przypadłości
- Diagnozowanie przyczyn hipotensji (niedociśnienia): jakie badania wykonać?
- Leczenie niedociśnienia tętniczego
Hipotonia: przyczyny niedociśnienia tętniczego
Przyczyny hipotonii mogą być różnorodne. Wyróżniamy dwa podstawowe typy niedociśnienia: pierwotne, które często wynikają z predyspozycji genetycznych, oraz wtórne, związane z różnymi chorobami lub czynnikami zewnętrznymi.
Hipotonia pierwotna
Jest najczęściej związana z uwarunkowaniami genetycznymi i dotyczy głównie młodych, zdrowych osób. W takich przypadkach zwykle nie wymaga leczenia, a jedynie obserwacji.
Hipotonia wtórna
Przyczyny wtórnego niedociśnienia mogą być bardziej złożone i obejmują m.in.:
- choroby układu krążenia, takie jak niewydolność serca, arytmia czy zwężenie aorty.
- zaburzenia hormonalne, np. niedoczynność tarczycy, niedoczynność kory nadnerczy lub cukrzyca.
- odwodnienie organizmu, które może wystąpić w wyniku nadmiernej utraty płynów, np. przez wymioty, biegunkę lub nadmierne pocenie się.
- przyjmowanie leków, takich jak diuretyki, leki przeciwnadciśnieniowe, a także niektóre antydepresanty.
- stany nagłe, takie jak krwotok, wstrząs septyczny lub reakcja anafilaktyczna.
>> Przeczytaj: Cukrzyca epidemią XXI wieku
Hipotonia ortostatyczna
Hipotonia ortostatyczna, będąca szczególną postacią niedociśnienia, często wynika z nieprawidłowej reakcji układu autonomicznego na zmianę pozycji ciała.
Czy hipotonia jest groźna?
W wielu przypadkach hipotonia nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia, szczególnie gdy występuje u młodych i zdrowych osób. Jednak u niektórych pacjentów, zwłaszcza starszych, niedociśnienie może prowadzić do poważnych konsekwencji:
- urazy związane z omdleniami – nagły spadek ciśnienia krwi, szczególnie w hipotonii ortostatycznej, zwiększa ryzyko upadków i złamań.
- niedokrwienie narządów – W skrajnych przypadkach niedociśnienie może prowadzić do niewystarczającego zaopatrzenia mózgu, serca czy nerek w krew.
- wpływ na jakość życia – ciągłe zmęczenie, zawroty głowy i problemy z koncentracją mogą znacznie obniżać komfort życia.
Niedociśnienie: objawy przypadłości
Objawy hipotonii mogą być subtelne lub wyraźne, w zależności od stopnia obniżenia ciśnienia oraz indywidualnej reakcji organizmu. Wśród najczęstszych symptomów wyróżnia się:
- Zawroty głowy i oszołomienie
Szczególnie nasilone przy nagłej zmianie pozycji ciała, np. podczas wstawania z łóżka. - Omdlenia
Utrata przytomności jest poważnym objawem, który wymaga pilnej konsultacji lekarskiej. - Uczucie zmęczenia i osłabienia
Pacjenci z hipotonią często skarżą się na brak energii, nawet po dłuższym odpoczynku. - Problemy z koncentracją i uczucie „zamglonego” umysłu
Niedostateczne ukrwienie mózgu może powodować trudności z myśleniem. - Zimne kończyny
Niedociśnienie może skutkować ograniczeniem przepływu krwi do kończyn, powodując ich wychłodzenie.
>> Zobacz też: Zawroty głowy i ich możliwe przyczyny. Jakie badania należy przeprowadzić?
U niektórych osób hipotonia może przebiegać bezobjawowo, dlatego regularne pomiary ciśnienia są kluczowe, szczególnie w grupach ryzyka.
Diagnozowanie przyczyn hipotensji (niedociśnienia): jakie badania wykonać?
Jeśli podejrzewasz u siebie hipotonię, warto udać się do lekarza. Diagnostyka obejmuje szereg badań:
- Pomiar ciśnienia tętniczego krwi
Regularne pomiary, zarówno w spoczynku, jak i po zmianie pozycji ciała, pomagają wykryć niedociśnienie. - Test ortostatyczny
Polega na mierzeniu ciśnienia i tętna w pozycji leżącej, a następnie stojącej, w celu oceny reakcji układu krążenia. - Badania laboratoryjne
Badanie ogólne moczu, morfologia krwi, poziom elektrolitów, glukozy, hormonów tarczycy i kortyzolu mogą wskazać na potencjalne przyczyny niedociśnienia. - EKG i echo serca
Pomagają wykryć nieprawidłowości w funkcjonowaniu serca. - Badania obrazowe
W niektórych przypadkach konieczne może być wykonanie tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego.
Leczenie niedociśnienia tętniczego
Leczenie niedociśnienia tętniczego w dużej mierze zależy od przyczyny problemu. W przypadkach, gdy hipotonia jest wynikiem innej choroby, kluczowe jest leczenie schorzenia podstawowego. Jeśli jednak niedociśnienie jest pierwotne i nie stanowi bezpośredniego zagrożenia, lekarze zalecają przede wszystkim zmiany w stylu życia.
Ważnym krokiem jest zwiększenie spożycia płynów, wzbogacenie diety o produkty zawierające więcej soli oraz regularna aktywność fizyczna.W przypadku bardziej nasilonych objawów niedociśnienia, takich jak częste omdlenia, lekarz może zdecydować o wprowadzeniu farmakoterapii. Leczenie zawsze powinno być indywidualnie dopasowane do potrzeb pacjenta.
Czy można przeciwdziałać hipotonii?
Przeciwdziałanie hipotonii jest możliwe poprzez wprowadzenie odpowiednich nawyków, które wspierają prawidłową pracę układu krążenia. Utrzymanie odpowiedniego nawodnienia organizmu jest jednym z najważniejszych elementów profilaktyki, szczególnie w sytuacjach zwiększonej utraty płynów, na przykład podczas upałów. Dieta bogata w elektrolity pomaga w regulacji ciśnienia krwi.
Warto również unikać sytuacji, które mogą wywołać gwałtowne spadki ciśnienia, takich jak długotrwałe stanie w jednej pozycji lub nagłe wstawanie z łóżka. Jeśli występuje tendencja do hipotonii ortostatycznej, pomocne może być stosowanie specjalnych pończoch uciskowych.
Dbanie o zdrowy styl życia i systematyczne monitorowanie ciśnienia krwi to najlepsze sposoby na zapobieganie problemom związanym z niedociśnieniem.
Hipotonia, choć często bagatelizowana, może znacząco wpływać na jakość życia. Jeśli zauważasz u siebie zawroty głowy, osłabienie czy omdlenia, skonsultuj się z lekarzem. Pamiętaj, że regularne pomiary ciśnienia oraz zdrowy styl życia mogą zapobiec wielu problemom związanym z niedociśnieniem.
Nie zwlekaj – sprawdź swoje ciśnienie i zrób pierwszy krok w kierunku lepszego samopoczucia.
Bibliografia
- Myśliwiec M., Rydzewska G., „Hipotensja ortostatyczna – diagnostyka i leczenie.” Polski Przegląd Neurologiczny, 2021.
- Zamojski A., Szczeklik A. „Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych.” Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków, 2020.
- Kim MJ, Farrell J. „Orthostatic Hypotension: A Practical Approach.” Am Fam Physician. 2022.
- Głuszek, J., & Kosicka, T., „Przewlekłe niedociśnienie – leczyć, czy nie leczyć?” Kardiologia po Dyplomie, 11(12), 30-35. 2012.
