Wariant Delta, początkowo nazywany indyjską mutacją koronawirusa, od tygodni jest głównym tematem medialnych doniesień związanych z pandemią SARS-CoV-2. Co wiemy na jego temat i jak wygląda diagnostyka osób zakażonych tym wariantem koronawirusa?
Potrzebujesz testu w kierunku SARS-CoV-2? >> Sprawdź ofertę ALAB laboratoria!
Pandemia wywołana przez koronawirusa trwa już od prawie półtora roku. Od chwili pierwszych doniesień z początku 2020 r. o nowym, nieznanym patogenie, który wywołał masowe zachorowania w chińskiej prowincji Wuhan, pojawiło się wiele jego odmian powszechnie zwanych wariantami. Nowe warianty powstają na skutek mutacji zachodzących w genomie wirusa. Zmienność wirusa SARS-CoV-2 jest jego formą walki o przetrwanie w środowisku, a więc również „pokonywaniem” barier, jakie stawia organizm człowieka oraz radzeniem sobie ze środkami stosowanymi przez nas w profilaktyce i terapii choroby.
Mutacje mają wpływ na zakaźność wirusa, odpowiedź immunologiczną organizmu oraz objawy chorobowe COVID-19.
Wariantom nadano nazwy naukowe (nomenklatura Pango). Pojawiły się również nazwy geograficzne, ale ze względu na ich nieprecyzyjność związaną z miejscem faktycznego pochodzenia i obszarem najczęstszych przypadków zakażeń, WHO zaproponowała nowe nazwy oparte na alfabecie greckim. Wprowadzenie uproszczonej terminologii miało na celu ułatwienie komunikacji dotyczącej COVID-19.
Testy PCR, testy antygenowe, badania przeciwciał >> Sprawdź szczegóły!
Mutacje koronawirusa SARS-CoV-2 podzielono na dwie grupy: warianty wzbudzające obawy (VOC) oraz warianty wzbudzające zainteresowanie (VOI).
Warianty wzbudzające obawy (VOC – Variant of Concern)
Warianty tej grupy, zgodnie z przyjętą definicją roboczą, spełniają definicję VOI (informacja poniżej) i cechuje je co najmniej jedna z poniższych zmian na poziomie globalnego znaczenia dla zdrowia publicznego:
- Szybsza transmisja lub niekorzystne zmiany w epidemiologii choroby COVID-19
- Wyższa zakaźność lub zmiany w symptomach choroby (np. większa liczba hospitalizacji lub zgonów)
- Spadek skuteczności środków zdrowia publicznego i socjalnego lub spadek skuteczności dostępnej diagnostyki, szczepionek, terapii
Do grupy wariantów wzbudzających obawy obecnie należą:
Zakaźność wariantów VOC:
Zakaźność przedstawiana jest często jako współczynnik reproduktywności (R0), który określa, ile osób teoretycznie może zakazić pacjent ze stwierdzonym zakażeniem wirusem SARS-CoV-2.
Warianty wzbudzające zainteresowanie (VOI – Variant of Interest)
Grupa obejmuje warianty, które zgodnie z definicją roboczą mogą, ze względu na charakter mutacji, wpływać globalnie na zdrowie publiczne poprzez:
- Zmiany w wiązaniu wirusa z receptorem na komórce gospodarza
- Powodowanie masowych zachorowań i ognisk COVID-19
- Występowanie w wielu krajach
- Wpływanie na zmianę skuteczności przeciwciał wytworzonych na skutek zakażenia „pierwotnym” wirusem SARS-CoV-2 lub po szczepieniu
- Ograniczanie skuteczności dostępnej diagnostyki, szczepionek, terapii
Wybrane warianty należące do grupy VOI:
Wariant Delta
Wariant Delta, określany wcześniej jako indyjski, zdominował ostatnio przekaz publiczny. Związane jest to z wywołującym niepokój szybkim rozprzestrzenianiem się tego wariantu i jego większą zakaźnością w porównaniu do wcześniej poznanych mutacji wirusa SARS-CoV-2.
Podejrzewasz, że mogłeś mieć kontakt z koronawirusem? >> Zbadaj się!
Występowanie
Wariant Delta rozpowszechnił się na całym świecie (ponad 100 państw wg WHO) i obecnie w wielu krajach odpowiada za 50% do ponad 90% przypadków (Wielka Brytania, Izrael, Niemcy, Rosja, Portugalia).
Obecność wariantu Delta potwierdzono również na początku lipca 2021 r. w Polsce.
Zakaźność
Szacuje się, że zakaźność wirusa SARS-CoV-2 z mutacjami charakterystycznymi dla wariantu Delta jest 40%-60% wyższa niż w przypadku wariantu Alfa.
Objawy zakażenia wariantem Delta
Nie ma zdecydowanych dowodów na odmienność symptomów choroby COVID-19 wywołanych przez wariant Delta koronawirusa w porównaniu do objawów pojawiających się na skutek zakażenia innymi wariantami. Co ważne, pojedyncze publikacje i doniesienia na temat różnic wymagają weryfikacji w oparciu o przeprowadzenie analizy objawów na dużej grupie zakażonych.
Diagnostyka
W rutynowych laboratoriach genetycznych najbardziej czułą i wiarygodną metodą identyfikowania koronawirusa w próbkach pobranych od pacjentów jest metoda Real Time RT-PCR. Kolejne mutacje wirusa powodują konieczność stałego rewidowania testów diagnostycznych zarówno przez ich producentów, jak i przez laboratorium.
W laboratoriach ALAB na terenie całej Polski stosujemy testy wykrywające co najmniej dwa geny charakterystyczne dla wirusów SARS-CoV-2, co eliminuje możliwość wydania fałszywie ujemnego wyniku u osoby zakażonej koronawirusem, w tym zakażonej wariantem Delta.
Przydatność naszych testów do wykrywania osób zakażonych wirusem Delta jest poświadczona przez producentów testów.
Ze względu na szybką zmienność wirusa SARS-CoV-2 związaną z pojawieniem kolejnych mutacji, pełne potwierdzenie zakażenia jednym z wielu znanych obecnie wariantów lub stwierdzenie nowych mutacji wymaga sekwencjonowania genomu wirusa izolowanego z próbki pobranej od pacjenta. Badaniem takim zajmują się placówki naukowe i wybrane laboratoria SANEPID. Różnicowanie mutacji jest wykonywane głównie ze względów epidemiologicznych oraz ma wpływ na tworzenie nowych rozwiązań diagnostycznych, profilaktycznych i terapeutycznych.
Wariant Delta Plus
Chociaż wariant Delta stał się bardzo medialny całkiem niedawno, już pojawiły się doniesienia o jego nowej odmianie – obiektem zainteresowania stał się wariant Delta Plus. Jest to odmiana wirusa wykazująca cechy zarówno wariantu indyjskiego, jak i południowoafrykańskiego. „Mieszanka” mutacji charakterystyczna dla wariantów Beta i Delta wydaje się szczególnie niebezpieczna dla zdrowia publicznego. Nowy wirus charakteryzuje się większą zakaźnością niż pierwotny wirus SARS-CoV-2, co przejął od wariantu Delta, oraz lepiej radzi sobie z pokonaniem odporności człowieka, co przypomina wariant Beta. Te cechy powodują, że wariant Delta Plus jest porównywany do szczególnie niebezpiecznego wirusa MERS-CoV, który jest odpowiedzialny za bliskowschodni zespół niewydolności oddechowej o wysokiej śmiertelności (36%).
Co dalej?
Mutowanie wirusów jest jednym z ich sposobów na przeżycie, ale także dominację w środowisku. Nam natomiast pozostaje niepoddawanie się w tej walce. Istnieje wiele dowodów na to, że jedną z najlepszych metod są szczepionki. Dlaczego? Osoby zaszczepione mają znacznie większe szanse na niezachorowanie na COVID-19 lub, w przypadku, jeśli dojdzie do infekcji, na znacznie lżejszy przebieg choroby albo zakażenie bezobjawowe. Nie do przecenienia jest też dążenie do osiągnięcia odporności populacyjnej, która dałaby nam znaczną przewagę nad wirusem.
Konieczne jest stałe kontrolowanie zmienności wirusa, a idące za tym zmiany muszą być wprowadzane zarówno w produkowanych szczepionkach, jak i w testach służących do wykrywania infekcji.
