Mięczak zakaźny (łac.molluscum contagiosum) jest powszechną wirusową infekcją skóry, która dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych. Choroba ta jest wywoływana przez wirus z rodziny Poxviridae, który powoduje charakterystyczne zmiany skórne. Pomimo, że mięczak zakaźny jest zwykle łagodny i samoograniczający się, może prowadzić do znaczących problemów estetycznych oraz dyskomfortu, szczególnie u osób z osłabionym układem odpornościowym. W niniejszym artykule przedstawione zostaną informacje na temat przyczyn, objawów, diagnostyki i leczenia mięczaka zakaźnego, z uwzględnieniem najnowszych badań i zaleceń klinicznych.
Spis treści:
- Mięczak zakaźny – co to za choroba?
- Przyczyny mięczaka zakaźnego
- Objawy mięczaka zakaźnego
- Diagnostyka mięczaka zakaźnego
- Mięczak zakaźny – jak leczyć?
Mięczak zakaźny – co to za choroba?
Mięczak zakaźny jest chorobą skóry spowodowaną przez wirus mięczaka zakaźnego (Molluscum contagiosum virus, MCV). Należy on do rodziny Poxviridae i jest jednym z wielu wirusów powodujących zmiany skórne. Choroba ta dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych, a jej cechą charakterystyczną jest powstawanie małych, perłowobiałych grudek, które są zazwyczaj bezbolesne.
| Czy wiesz że? Nazwa „mięczak zakaźny” pochodzi od łacińskiego słowa „molluscus,” oznaczającego „miękki.” Odnosi się to do gładkiego i błyszczącego wyglądu grudek skórnych wywołanych przez wirus. |
Jak wygląda mięczak zakaźny?
Zmiany skórne związane z mięczakiem zakaźnym są charakterystyczne i łatwe do rozpoznania. Grudki mają średnicę od 1 do 5 mm, są okrągłe i posiadają centralne wgłębienie, które przypomina małą dziurkę. Skóra w obrębie zmian jest gładka, a zmiany mogą mieć kolor od perłowobiałego po różowy.
Przyczyny mięczaka zakaźnego
Mięczak zakaźny jest wywoływany przez wysoce zakaźny wirus MCV. MCV występuje w czterech typach (MCV-1 do MCV-4), z których MCV-1 jest najczęściej spotykany i odpowiada za większość przypadków (90%) mięczaka zakaźnego. Typ MCV-2 jest bardziej powszechny wśród dorosłych, szczególnie w kontekście zakażeń przenoszonych drogą płciową. Wirus mięczaka zakaźnego jest wirusem o dużych rozmiarach, który zawiera materiał DNA i jest otoczony przez podwójną błonę lipidową.
| Czy wiesz że? Mięczak zakaźny jest częściej spotykany w ciepłym, wilgotnym klimacie. W krajach tropikalnych infekcje są bardziej powszechne, co może być związane z łatwiejszym przenoszeniem wirusa w wilgotnych warunkach. |
Mięczak zakaźny – jak można się zarazić?
Zarażenie mięczakiem zakaźnym następuje poprzez bezpośredni kontakt z zainfekowaną skórą lub przez kontakt z przedmiotami, które miały kontakt z wirusem, takimi jak ręczniki, odzież, zabawki czy sprzęt sportowy. Choroba jest szczególnie łatwo przenoszona w środowiskach, gdzie ludzie mają bliski kontakt ze sobą, np. w szkołach, przedszkolach czy na basenach.
| Ciekawostka Mięczak zakaźny jest często diagnozowany u zawodników sportów kontaktowych, takich jak zapasy, judo czy rugby. Bezpośredni kontakt skórny w tych sportach zwiększa ryzyko przenoszenia wirusa. |
Objawy mięczaka zakaźnego
Głównym objawem mięczaka zakaźnego są charakterystyczne guzki na skórze. Chociaż zmiany są zazwyczaj bezbolesne, mogą powodować świąd, szczególnie jeśli są podrażnione lub zainfekowane wtórnie.
W przypadku dzieci zmiany mogą występować na różnych częściach ciała, w tym na tułowiu, kończynach szyi, twarzy i powiekach. U dorosłych zmiany te najczęściej lokalizują się na wewnętrznej powierzchni ud, genitaliach i w okolicy pachwinowej, w okolicy łonowej i na podbrzuszu.
Mięczak zakaźny występuje u co najmniej 20% pacjentów z zakażeniem HIV. U osób z prawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym zmiany skórne są zazwyczaj nieliczne, od kilku do kilkudziesięciu. Natomiast w zaawansowanym stadium AIDS liczba zmian może sięgać setek.
>> Przeczytaj także: HIV – wczesna diagnoza i podjęcie leczenia daje szansę na normalne życie.
Diagnostyka mięczaka zakaźnego
Diagnostyka mięczaka zakaźnego opiera się głównie na obrazie klinicznym i ocenie charakterystycznych zmian skórnych. W większości przypadków rozpoznanie jest łatwe, dzięki typowym cechom zmian, takim jak centralne wgłębienie i gładka powierzchnia grudek. Jednak w przypadku wątpliwości, szczególnie gdy zmiany są nietypowe lub towarzyszą im inne objawy, lekarz może zalecić dodatkowe badania.
Dermatoskopia polegająca na dokładnej ocenie struktury zmian skórnych przy użyciu dermatoskopu, urządzenia optycznego, które umożliwia powiększenie obrazu i lepsze oświetlenie, pozwala na potwierdzenie diagnozy. W niektórych przypadkach może być konieczne pobranie wycinka skóry (biopsja) do badania histopatologicznego w celu wykluczenia innych schorzeń, takich jak brodawki wirusowe, liszaj płaski czy nowotwory skóry.
Mięczak zakaźny – jak leczyć?
Leczenie mięczaka zakaźnego nie zawsze jest konieczne, ponieważ zmiany skórne często ustępują samoistnie w ciągu kilku miesięcy do dwóch lat przy prawidłowo funkcjonującym układzie odpornościowym.
W przypadku, gdy zmiany są liczne, powodują dyskomfort, są wyjątkowo nieestetyczne lub nie ustępują samoistnie, dostępne są różne metody terapeutyczne. Wybór metody leczenia zależy od wielu czynników, w tym od liczby zmian, ich lokalizacji, wieku pacjenta i ogólnego stanu zdrowia.
Najczęściej stosowane metody to:
- Krioterapia (zamrażanie zmian ciekłym azotem),
- Kiretaż (mechaniczne usunięcie guzków),
- Terapia laserowa,
- Leczenie farmakologiczne, np. kremy z substancjami przeciwwirusowymi lub keratolitycznymi,
- W przypadku trudnych do leczenia infekcji, lekarze mogą rozważyć inne opcje, takie jak terapia immunologiczna z użyciem interferonów.
Mięczak zakaźny to powszechna, łagodna infekcja wirusowa skóry, która może powodować problemy estetyczne i dyskomfort. Choć choroba często ustępuje samoistnie, dostępne metody leczenia mogą przyspieszyć gojenie zmian i zmniejszyć ryzyko powikłań. Wybór odpowiedniej terapii zależy od liczby guzków, ich lokalizacji oraz stanu zdrowia pacjenta. Ważne jest również unikanie kontaktu z zakażonymi przedmiotami i osobami, aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się wirusa.
Bibliografia
- https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.18.1.11.
- https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/wenerologia/80515,mieczak-zakazny
- Meza-Romero R., Navarrete-Dechent C., Downey C. Molluscum contagiosum: an update and review of new perspectives in etiology, diagnosis, and treatment. Clin Cosmet Investig Dermatol. 2019 May 30;12:373-381.
- Forbat E., Al-Niaimi F., Ali FR. Molluscum Contagiosum: Review and Update on Management. Pediatr Dermatol. 2017 Sep;34(5):504-515.
