Spis treści
- Objawy łuszczycowego zapalenia stawów u dzieci
- Badania laboratoryjne i obrazowe łuszczycowego zapalenia stawów
- Różnice w przebiegu łuszczycowego zapalenia stawów u dzieci i dorosłych
Młodzieńcze łuszczycowe zapalenie stawów dotyczy 3-11% pacjentów z młodzieńczym zapaleniem stawów, jest więc schorzeniem stosunkowo rzadkim. Jednak należy o nim pamiętać w diagnostyce zapalenia stawów u dzieci i młodzieży, ponieważ – w przeciwieństwie do osób dorosłych – zazwyczaj poprzedza wystąpienie innych objawów łuszczycy, nawet o 10 lat.
Szczyt zachorowań na łuszczycowe zapalenie stawów rejestruje się u małych dzieci, w wieku 2-3 lat, a następnie w okresie późnego dzieciństwa i w wieku dojrzewania.
>>> Przeczytaj też: Łuszczyca – objawy, diagnostyka, leczenie
Objawy łuszczycowego zapalenia stawów u dzieci
Na pierwszy plan wysuwają się objawy zapalenia stawów obwodowych, może ono dotyczyć zarówno dużych, jak i małych stawów. U 80% chorych dzieci zajęty jest jeden staw, najczęściej kolanowy. W następnej kolejności staw skokowy (kostka) i biodrowy. Choroba może się również zacząć od izolowanego zapalenia palców (dactylitis) rąk lub stóp. Objaw występuje u 20-40% pacjentów, a u 15% jest jedyną zmianą w obrębie układu kostno szkieletowego czy mięśniowego. Zapalenia palca to jego obrzęk wykraczający poza granice stawu. Obrzęk może być jednolity na całej długości palca, dając wygląd „palców kiełbaskowatych”, chociaż może to być również obrzęk samego stawu. Opuchnięcie całego palca lub stawu międzypaliczkowego powoduje, że dziecko nie może go swobodnie zginać.
W przypadkach, gdy choroba nie jest leczona lub jest leczona niewłaściwie, u 60-80% dzieci dochodzi do rozprzestrzenienia się symptomów na wiele stawów, może dochodzić do zajęcia więcej niż pięciu stawów.
Cechą charakterystyczną łuszczycowego zapalenia stawów u osób dorosłych jest zapalenie przyczepów ścięgnistych oraz zapalenie więzadeł. U młodszych pacjentów objaw ten jest obecny u zaledwie 22% osób. Typowe umiejscowienie zapalenia przyczepów ścięgnistych obejmuje ścięgno Achillesa i powięź podeszwową kości piętowej.
Druga grupa objawów u pacjentów z młodzieńczym, łuszczycowym zapaleniem stawów to symptomy pozastawowe. Mogą to być zmiany w paznokciach: punkcikowate zagłębienia, białe zabarwienie paznokci, krusząca się płytka paznokciowa, oddzielanie się paznokci od łożyska. Czasem obserwuje się nadmierne rogowacenie paznokci lub czerwone plamki u podstawy rąbka. Inne objawy pozastawowe to zapalenie błony naczyniowej oka (uveitis) lub zaburzenia w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego spowodowane zapaleniem błony śluzowej jelit.
Badania laboratoryjne i obrazowe łuszczycowego zapalenia stawów
Diagnostykę laboratoryjną łuszczycowego zapalenia stawów zazwyczaj zaczyna się od wykonania morfologii krwi, która nie wykazuje odchyleń od stanu prawidłowego, wyniki mieszczą się w granicach wartości referencyjnych wyznaczonych dla dzieci. Drugim częstym badaniem są parametry stanu zapalnego, OB i CRP. Obydwa testy są również prawidłowe, chociaż CRP bywa nieznacznie podwyższone.
RF – czynnik reumatoidalny – jest nieobecny, u ok. 60% młodszych dzieci i 30% starszych dodatni jest wynik ANA. U OK. 80-90% dzieci nie występuje HLA B27 – w przeciwieństwie do postaci osób dorosłych.
W badaniach obrazowych widoczne są zmiany w RTG. Badanie USG przydatne jest do oceny stawów obwodowych, rezonans magnetyczny to możliwość oceny stawów krzyżowo-biodrowych.
Badanie USG pomocne jest również w uwidocznieniu stanu zapalnego przyczepów ścięgnistych w przebiegu łuszczycowego zapalenia stawów.
Różnice w przebiegu łuszczycowego zapalenia stawów u dzieci i dorosłych
Różnice w przebiegu choroby u dorosłych i dzieci obserwuje się na dwóch poziomach. Różny jest przebieg choroby oraz badania laboratoryjne.
U dorosłych w większości przypadków łuszczycowe zapalenie stawów rozwija się u pacjentów z już rozpoznaną łuszczycą, pojawia się ono po 6-7 latach od stwierdzenia choroby.
Natomiast łuszczycowe zapalenie stawów u dzieci pojawia się jako pierwszy objaw choroby, na dodatek wyprzedzając ją o ok. 10 lat. Tylko w 2% przypadków zapalenie stawów występuje u małego pacjenta, który ma już rozpoznaną chorobę. Początek choroby u dzieci zazwyczaj dotyczy jednego stawu, a następnie ewoluuje w kierunku zapalenia wielostawowego. Zajęcie wielu stawów od początku choroby notuje się u pacjentów dorosłych.
Różnice są widoczne także w badaniach obrazowych, gdzie zmiany notowane są częściej w przypadkach łuszczycy dorosłych niż postaci młodzieńczej.
Odrębności notuje się także w badaniach laboratoryjnych. Najważniejsze z nich to częstsze występowania dodatnich wyników ANA, natomiast rzadsze niż u dorosłych występowanie HLA-B27.
Młodzieńcze łuszczycowe zapalenie stawów to jednostka chorobowa o zróżnicowanym przebiegu i objawach klinicznych. Dodatkowo istnieją pewne różnice w symptomach i badaniach laboratoryjnych u dorosłych i u dzieci. Wiedza o tym może mieć kluczowe znaczenie dla postawienia wczesnego rozpoznania i skutecznego leczenia choroby u dziecka, z uwzględnieniem nowoczesnych terapii biologicznych.
>>> Przeczytaj też: Łuszczycowe zapalenie stawów – jak jeść i nie zwariować?
Piśmiennictwo
- Brunello F, Tirelli F, Pegoraro L, Dell’Apa F, Alfisi A, Calzamatta G, Folisi C and Zulian F (2022) New Insights on Juvenile Psoriatic Arthritis.Front. Pediatr. 10:884727. doi:10.3389/fped.2022.884727
- Elżbieta Smolewska prof. dr hab. n. med., 4 letnia dziewczynka z łuszczycą skóry twarzy i paznokci obu rąk została skierowana przez dermatologa z powodu obrzęku 4 palca ręki lewej – wykład na konferencji: Reumatologia przez przypadki. Zalecenia diagnostyczno-terapeutyczne. Warszawa 2-3.02.2024
- https://www.mp.pl/podrecznik/pediatria/chapter/B42.87.4.1.2.6.
